Tại một ngôi làng nghèo, ông Ba, một người đàn ông góa vợ, một mình nuôi năm người con trai trong cảnh túng thiếu. Để các con được ăn học, ông làm đủ nghề: từ cuốc đất thuê, gánh nước mướn, đến nhặt ve chai. Dù khổ cực, ông chưa từng than vãn, chỉ mong các con nên người. Năm người con – Tâm, Tình, Nghĩa, Trí, Nhân – đều thông minh, học giỏi, lớn lên lần lượt rời làng, lập nghiệp nơi xa. Ai cũng thành đạt: người làm giám đốc, kẻ làm kỹ sư, người mở công ty, nhưng chẳng ai ngoảnh về thăm cha.
Thời gian trôi qua, ông Ba già yếu, sống cô đơn trong căn nhà lá xiêu vẹo. Hàng xóm, những người cũng nghèo khó, thường xuyên mang cơm, giúp ông củi lửa, trò chuyện lúc ông ốm. Các con ông, dù giàu có, chỉ gửi tiền qua bưu điện, không một lần về thăm. Họ bận rộn với cuộc sống phồn hoa, quên mất người cha tảo tần.
Một ngày, ông Ba hấp hối. Tin báo ra, năm người con trai vội vàng trở về, lần đầu tiên sau nhiều năm quây quần bên giường cha. Nhìn cha gầy gò, họ hối hận nhưng vẫn nghĩ ông chẳng có gì ngoài tình thương. Không ngờ, trước khi nhắm mắt, ông Ba gọi hàng xóm đến, giọng yếu ớt:
“Dưới gốc cây mít trong vườn, có chum vàng và báu vật cổ tổ tiên để lại. Các anh chị đào lên, chia nhau. Cảm ơn mọi người đã giúp tôi những năm tháng cuối đời.”
Hàng xóm ngỡ ngàng, vội đào lên một chum lớn đầy vàng, ngọc và đồ cổ, trị giá hàng tỷ đồng. Họ định từ chối, nhưng ông Ba mỉm cười, khăng khăng:
“Các anh chị xứng đáng. Còn các con tôi, chúng đã có tất cả, không cần gì nữa.”
Năm người con trai tá hỏa, sững sờ nhìn cha phân phát gia tài cho hàng xóm. Họ chợt nhận ra sự thật đau lòng: bao năm qua, họ vô tâm, bỏ mặc cha già, trong khi ông âm thầm giữ bí mật về kho báu tổ tiên. Giờ đây, khi cha sắp ra đi, họ không chỉ mất gia tài mà còn mất cơ hội chuộc lỗi. Nước mắt họ rơi lã chã, vừa tiếc nuối vừa hối hận, nhưng đã quá muộn.
Ông Ba nhắm mắt trong bình yên, bên những người hàng xóm chân chất. Chum vàng được chia đều, giúp dân làng xây trường học, làm đường, đổi đời. Câu chuyện về ông Ba lan khắp vùng, như bài học rằng lòng hiếu thảo quý hơn bất kỳ kho báu nào, và sự vô tâm có thể khiến ta đánh mất tất cả.
