Chồng mất trong một tai nạn lao động khi mới cưới nhau chưa tròn một năm, Nga – con dâu út trong gia đình ông Bằng – quyết định ở lại nhà chồng, sống cùng bố mẹ và hai anh chồng.
Cô sống lặng lẽ, ít nói, siêng năng và lễ phép. Người làng ai cũng thương cảm:
“Con bé còn trẻ quá mà góa bụa. Ở nhà chồng thế này, liệu rồi có lấy lại tuổi xuân?”
Kể từ ngày chồng mất, tối nào ông Bằng – bố chồng cô – cũng gọi cô ra hiên nói chuyện. Mỗi lần đều ngồi đến cả tiếng đồng hồ, rồi ông lặng lẽ vào trong.
Hàng xóm thấy vậy đâm xì xào. Có người buột miệng:
“Không khéo có chuyện không minh bạch chứ chẳng chơi.”
Nhưng Nga vẫn im lặng, không một lời than phiền.
Nhiều lần mẹ chồng thấy hai người ngồi thì thầm, cũng gặng hỏi, ông Bằng chỉ nói:
– “Tôi chỉ thương nó như con gái. Mỗi đêm tôi chỉ nói chuyện để nó đỡ trống trải.”
Ngày tháng cứ thế trôi. Nga vẫn không đi bước nữa dù có vài người mai mối. Mỗi lần ai nhắc đến chuyện tái giá, ông Bằng chỉ trầm mặc, không nói gì.
Đến năm thứ bảy sau ngày chồng mất, Nga quyết định tái hôn với một người đàn ông tử tế – chủ một xưởng mộc ở huyện bên.
Gia đình nhà chồng cũ được mời, trừ… ông Bằng.
Ngay ngày cưới, khi tiệc đang diễn ra, anh cả nhà chồng – anh Đức – bất ngờ bước lên sân khấu, xin micro:
– “Tôi có chuyện cần nói, vì tôi không thể để cô ấy bị hiểu lầm thêm nữa!”
Không khí lặng đi.
Anh Đức rút trong túi ra một quyển sổ cũ, chìa ra giữa đám đông:
– “Bảy năm trước, sau khi em tôi mất, bố tôi phát hiện Nga đang mang thai.
Nhưng vì danh tiếng gia đình, vì định kiến ‘góa phụ không nên mang thai’ khi chồng đã mất, ông đã ép Nga giấu đi chuyện đó.
Hằng đêm, ông ngồi ngoài hiên cùng Nga để bàn cách giữ đứa trẻ an toàn, tìm nơi sinh kín đáo, và sau đó… gửi con vào trại trẻ mồ côi, lấy tên mẹ là một người khác.”
Cả đám cưới lặng như tờ.
Nga bật khóc.
Anh Đức tiếp:
– “Tôi tình cờ phát hiện quyển sổ này trong phòng bố – trong đó ghi chi tiết ngày sinh, nơi gửi, và khoản tiền ông trích hàng tháng gửi cho cô nhi viện.
Tối nào cũng ra hiên, không phải vì có tình ý gì. Mà là vì ông đang chuộc lỗi với một quyết định sai trái.
Nga đã hi sinh… nhiều hơn bất kỳ ai nghĩ. Và đứa con trai ấy – đang đứng ở kia.”
Mọi người quay ra nhìn: một cậu bé 6 tuổi, mặc lễ phục, đứng lặng thinh bên góc cổng, ngơ ngác.
Chú rể – người đàn ông mà Nga sắp cưới – tiến lại, quỳ xuống, dang tay đón đứa trẻ vào lòng, không nói một lời.
Sau đám cưới, Nga đưa con trai về sống chung.
Ông Bằng mất một năm sau đó, để lại toàn bộ tài sản đứng tên đứa bé – người cháu nội mà ông chưa từng dám công khai.
Trong cuốn sổ tay cuối cùng của ông, có dòng chữ nguệch ngoạc:
“Một người đàn ông đôi khi có thể sống trong danh dự… nhưng chết đi mới thấy, không có gì đau hơn là sống mà phải che giấu tình thương.”
