Tôi tên Thắm, 35 tuổi, làm dâu trong một gia đình ở vùng ven Hà Nội.
Bố chồng tôi, ông Vụ, năm nay 84 tuổi, lương hưu mỗi tháng cũng hơn chục triệu. Nhưng lạ lắm — cứ đến ngày lĩnh là ông lại mặc bộ quần áo cũ, chống gậy ra khỏi nhà từ sáng sớm, chiều tối mới về, trong túi thì trống trơn.
Tôi hỏi thì ông chỉ cười khà khà:
“Tiền già, giữ làm gì, cho người ta còn được tiếng.”
Cả xóm ai cũng nói ông “già lẩm cẩm”, “có bao nhiêu lại đi phát hết cho thiên hạ”.
Tháng nào ông cũng phát tiền cho mấy cụ già đầu ngõ, có tháng còn mua cả gạo tặng người nghèo, đến nỗi chồng tôi – anh Hoan – tức lắm:
“Bố ạ, bố cứ thế này thì đến lúc ốm con lấy đâu tiền thuốc cho bố?”
Ông chỉ nói gọn lỏn: “Đến lúc ấy, người ta sẽ lo.”
Nghe câu ấy, tôi cũng thấy chướng tai, nhưng thôi, già rồi, thích làm gì thì làm.
Thế rồi đầu tháng 8 vừa rồi, ông Vụ bỗng ngã ở sân, nhập viện cấp cứu.
Ông nằm viện huyện, yếu đến mức không nói nổi.
Tôi và chồng thay nhau túc trực.
Chiều hôm ấy, khi tôi đang lau mặt cho ông, thì có hai cán bộ xã đến thăm, tay cầm một phong bì đỏ và một xấp giấy kẹp trong bìa hồ sơ.
Một anh nói:
“Ông Vụ gửi chúng tôi cất giữ mấy năm nay, dặn rằng nếu ông nhập viện hoặc có mệnh hệ gì thì giao lại cho người nhà.”
Tôi và chồng nhìn nhau, chẳng hiểu chuyện gì.
Khi mở ra, bên trong là một cuốn sổ tiết kiệm và xấp giấy ghi danh sách người nhận trợ cấp, chữ ký chi chít.
Tôi lật tờ đầu tiên, suýt làm rơi luôn cả tập giấy.
Trên đó ghi:
“Danh sách hộ dân được hỗ trợ từ Quỹ học bổng ‘Vụ Nghĩa Tình’ – do ông Vụ, cán bộ hưu trí, tự lập từ năm 2018.”
Bên dưới có chữ ký xác nhận của xã, dấu đỏ chói lọi.
Và ở góc cuối, là con số khiến tôi sững sờ:
Số dư tài khoản quỹ: 1.248.000.000 đồng.
Tôi run rẩy lật sang sổ tiết kiệm, thấy đúng tên ông Vụ, người gửi – người đại diện cho “Quỹ khuyến học thôn Đông Trì”.
Thì ra, suốt mấy năm qua, ông giả vờ “phát bừa tiền hưu”, nhưng thật ra là gom tiền góp, cộng thêm tiền tiết kiệm của chính mình để lập quỹ cho trẻ nghèo trong xã đi học.
Cán bộ xã nói thêm:
“Ông Vụ bảo, khi ông yếu rồi, con cháu không phải lo tang ma to tát. Chỉ mong các cháu nội thay ông duy trì quỹ này. Còn trong phong bì kia, ông để riêng một khoản gửi lại cho hai vợ chồng, gọi là tiền ông thương.”
Tôi mở phong bì nhỏ ra, bên trong là một sổ đỏ đứng tên hai vợ chồng tôi, với dòng chữ ông viết nguệch ngoạc ở mép giấy:
“Cái nhà này bố để lại cho hai con. Giữ lấy mà sống tử tế, đừng tính thiệt hơn.”
Tôi ôm sổ đỏ, bật khóc nức nở ngay tại giường bệnh.
Chồng tôi ngồi lặng, nước mắt rưng rưng.
Người mà chúng tôi tưởng “lẩm cẩm”, “phát bừa”, hóa ra lại âm thầm dùng tiền tuổi già để lo cho người khác,
và vẫn nhớ phần con cháu một cách ấm lòng nhất.
Tối đó, ông tỉnh lại, yếu ớt nói:
“Bố nói rồi mà… đến lúc ấy, người ta sẽ lo. Mà người ta… là bố đấy, Hoan ạ.”
Cả phòng bệnh lặng im.
Chỉ còn tiếng máy thở đều đều, và tiếng tôi khóc hòa vào mùi thuốc khử trùng, mằn mặn như chính tình thương của một người cha già — tưởng ngờ nghệch mà sâu nặng hơn bất cứ ai.
